Pazar Araştırması
Hizmet ve ürünlerinizin müşterilere ne derece hitap ettiğini, rakipler arasındaki konumuzu gösteren pazar araştırması oldukça avantajlı bir yöntemdir. Bu sayede işletmeniz gerekli aksiyonları alarak daha verimli, hedef odaklı yol izleyerek başarı kat sayısını arttırır. Pazar Araştırmasının ne olduğu nasıl yapıldığı, sürecin aşamaları hepsi bu yazıda. Bu yazıda aşağıdaki başlıklarda piyasa araştırmasından bahsedeceğiz.
Pazar Araştırması nedir?
Pazar Araştırması mevcut ve potansiyel müşterilerinizin; tüketim alışkanlıklarını, pazardaki tüketici ihtiyaçlarını, ihtiyaç noktalarını, müşterinin fiyat beklentilerini ve tercihlerini veri toplama yöntemi ile araştırdığınız bir süreçtirBu süreçte, Pazar Araştırması tüketicilerin sosyoekonomik, toplumsal ve kişisel özellikleri hakkında bilgi sahibi olmamıza olanak sağlar.Bu noktada piyasa araştırması gerçekleştirerek, ürünlere veya hizmetlere kimlerin hangi düzeyde talebi olduğu hakkında fikir sahibi olursunuz.
Bu analiz, rakip firmalara ne yönde eğilim olduğunu da anlamanıza yardımcı olur. Müşterilerin talepleri, beklentileri, kullanım alışkanlıkları bilinmezse pazarda kaybolursunuz tıpkı okyanusta ilerleyen pusulasız bir gemi gibi.
Pazar Araştırması türleri nelerdir?
Pazar Araştırmalarında iki temel piyasa araştırma türü bulunmaktadır. Pazarlama araştırmaları, her işletmeye, hizmet ve ürünlerine göre farklılık göstermektedir. Bunlar; Birincil Pazar Araştırması ve İkincil Pazar Araştırması olarak adlandırılır. Bu türler hakkında bilgi sahibi olmanız araştırmanızın yöntemini belirlemeniz doğrultusunda size yol haritası çizecektir.
Birincil Pazar Araştırması, güncel uygulamaların verimliliğinin analizini gerçekleştirir. Bu çalışma işletmenin kullanımı amacıyla özel olarak gerçekleştirilir. Daha öncesinde elde edilmemiş verileri, anket başta olmak üzere aktif katılım gerektiren bir takım veri toplama yöntemleriyle elde etmenizi sağlar. Bunlar anket, gözlem ve deney olmak üzere 3 gruba ayrılır.
Anket yöntemi; bu yöntem birincil veri toplamada oldukça yaygındır. Bu yöntemde kitleyi temsilen denek grubu oluşturulur, bu gruba sözlü veya yazılı olarak sorular yöneltilir. Soruların yanıtları incelenerek sonuçlar elde edilir. Bu veril toplama metoduyla veriler hızlı ve düşük maliyetle toplanır. Anket metodunu 3 şekilde gerçekleştirme şansınız vardır.
Kişisel görüşme; anketörün yanıtlayıcı ile yüz yüze gelerek soru cevap alışverişinde bulunmasıdır. Bu sayede yanıtlayıcıyı direkt olarak gözlemleme şansı elde edilir. Yanıtlayıcının anlamlandıramadığı sorulara anketörün açıklık getirme şansını olduğundan yanıtlarda çelişkiler bulunmamaktadır. Ancak olumsuz yönü ise yanıtlayıcının anketörle doğrudan iletişime geçmesi durumunda fikrinin etkilenmesi söz konusu olabilir.
Telefon yolu ile anket; yalnızca telefon üzerinden gerçekleştirilir bu sayede kişisel görüşmeye göre daha düşük maliyetlidir ve ulaşılabilirliği bakımından avantajlıdır. Ancak internetin aktif kullanılmaya başlanmasıyla pek fazla tercih edilmemeye başlanmıştır. Anket süresince anketörün iletişimde olması zamanın daha verimsiz kullanılmasına neden olmaktadır.
Mektupla anket; bu metodta sorular yanıtlayıcı mektup yoluyla iletilir ve yanıtlaması beklenir. Süre olarak uzun zaman aldığı için gelişen teknolojiyle kullanılmayan bir yöntem haline gelmiştir.
E-posta veya web yoluyla anket; Teknolojik gelişmelerin ilerlemesiyle mektup ve telefon yoluyla anketini yerini almış bir yöntemdir. Bu yöntemde katılımcılar ankete mobil cihazlarıyla veya web tarayıcıları ile katılım sağlarlar. Oldukça hızlı, maliyetsiz ve geniş kitlelere ulaşabilen bir yöntemdir.
Gözlem metodu ; gözlemci hiç bir müdahalede bulunmaksızın gerçekleştirdiği yöntemdir. Bu noktada soru sorulmaz yalnızca deneklerin kullanım alışkanlıkları gözlemlenir. Direkt gözlem yolunda gözlemci doğrudan inceleme gerçekleştirirken mekanik gözlem yolunda ise kayıt cihazları gibi mekanik cihazlardan yararlanılır. Ancak yoruma açık olması ve her türlü verinin toplanmasına olanak sağlamaması nedeniyle tercih edilen bir yöntem değildir.
Deney metodu; kontrol edilen bir denek grubuna veya deneğe uyarıcıların verilmesi ve sistemli bir şekilde uyarıcının değiştirilmesi sonucunda neden-sonuç ilişkisine dayalı çıkarım yapmasına olanak sağlar ancak oldukça masraflıdır ve kullanım alanı oldukça yetersizdir.
İkincil Pazar Araştırması, daha önce üretilmiş olan verileri toplar ve bunun analizini yaparak yorumlar. Bunlar şirket içinde tutulmuş olan faaliyet kayıtlarıdır. Kar zarar cetvelleri, alacak kayıtları, bilançolar, müşterilere ait kayıtlardır. Ancak araştırma amacı yapılarak kayıt altına alınmadığı için pazar araştırmalarında anlamlı bir sonuç elde etmeye olanak sağlamaz. Diğer yolu ise Devlet veya uluslararası resmi kurumlara ait raporlar ile diğer işletmelere ait rapor ve benzeri yayınlardır. Her işletmenin ürünleri, hizmetleri ve koşulları aynı değildir. Bu noktada işletmelerin kendi hizmet ve ürünlerini kapsayan ve özel olarak kendilerine üretilmiş içeriklere ihtiyaç duyulur, bu sebeple ikincil Pazar Araştırması tek başına uygulandığı zaman doğru sonuçlar vermeyi garantilemez. Doğru sonuç elde edebilmek için birincil Pazar araştırması ile birlikte ikincil Pazar Araştırmasının verilerini incelemek daha anlamlı sonuçlar ortaya çıkaracaktır.
Pazar Araştırması yöntemleri nelerdir?
Pazar Araştırması en yaygın iki amaçla kullanılır.
Bunlardan ilki uygulayacağınız hizmetlerin planını hazırlamak yani hedefinize ulaşıp pazarda ayakta kalabilmek için neler yapmanız gerektiğini araştırmak ve bu doğrultuda hizmet ve ürün sunumu gerçekleştirmektir.
ikincisi ise mevcut hizmet veya ürünlerinizin başarısını ölçümlemek.
Bu noktada Pazar Araştırması nın doğru ve güçlü olması çok önemlidir. Yetersiz ve yanlış bir araştırma hataları da beraberinde getirir ve işletmenin yanlış kararlar ve önlemler olmasına neden olur. Bu da sonucunda başarısızlığa neden olur. Bu sebeple işin uzmanı firmalardan destek alarak kapsamlı ve doğru bir araştırma gerçekleşmesi gerekmektedir. Pazar Araştırması iki yöntemle gerçekleşmektedir. Bunlar; Kantitatif (Nicel araştırmalar) ve Kalitatif (Nitel araştırmalar) olmak üzere 2 ana başlıkta toplanır. Kalitatif araştırmalar; nitel özellik taşıyan verilere dayanan bir araştırma yöntemidir. Bu araştırmalar sosyal bilimler yardımıyla, tüketicinin duygu, düşünce ve algıları üzerine çalışmalar yaparak küçük ölçekte örnekleme ulaşarak derinlemesine sonuçlar çıkarmaya yarayan bir yöntemdir. Kantitatif araştırmalar; nicel özellik taşıyan yani sayısal verilere dayanarak veri analizi yapılmasına olanak sağlayan bir araştırma yöntemidir. Bu yöntemde istatistik biliminin yardımıyla veri toplama gerçekleşerek anlamlı sonuçlar haline getirilir. Kantitatif araştırmalarda en yaygın kullanılan veri toplama yöntemi anket yöntemidir. Araştırma yöntemleri yazımızdan detaylı bilgi alabilirsiniz.
Pazar Araştırması yapmanın yararları nelerdir?
- Pazar Araştırmaları işletmenizin performansını analiz etmenize yardımcı olur.
- Pazarlamada sorun yaşıyorsanız, bunu keşfetmenizi ve aksiyon almanızı sağlar.
- Piyasada rakiplerinize göre hangi konumda olduğunuzu keşfetme şansı sunar.
- Tüketicinin, sadakatini arttırmak için yöntemler geliştirmenize yardımcı olur.
- Tüketicinin alışkanlıklarını ve beklentilerini tespit ederek işletmenizce alacağınız kararlarda riske girmenizi önler.
- Satış yollarını genişleterek uygulamaları keşfetmenize olanak tanır.
- Mevcut pazarlama yöntemlerinizin işlerliğini ölçer bu yolla yöntemlerini geliştirmenizi sağlar.
- Yeni tüketici kitleleri kazanmanıza yardımcı olur.
Pazar Araştırması sürecinin aşamaları nelerdir?
Yapılan her çalışma farklı amaç ve konuya sahip olsa da yöntemler birbirine benzer. Araştırma aşamaları birbirine bağlı süreçlerden oluşur ve bu aşamalardan bir tanesinde gerçekleşecek hata diğer aşamalardaki sonuçların geçerliliğini etkiler. Bu nedenle tüm aşamaları titizlikle gerçekleştirmek çalışmanın olmazsa olmazıdır. Bu süreç 6 aşamadan oluşur.Problemin teşhis edilmesi ve araştırma amaçlarının belirlenmesi; problemin teşhis edilmesi, işletmelerin yaşadığı sorunların ne olduğu hakkında fikir sahibi olduğu veya olmadığı durumlarda, çeşitli çalışmalar yapılarak sorunun tanımlanmasıdır.
Bu problem açık veya gizli olmak üzere 2 şekilde karşımıza çıkabilir. İşletmenin cirosundaki azalma açık bir şekilde kendini gösterirken, personel motivasyonundan kaynaklanan verimsizlik gizli bir problemdir ve araştırma ile ortaya çıkar.Problem tanımında, yöneticilerle ve uzmanlarla görüşmeler oldukça önemlidir. Bu görüşmeler sonucu problem teşhis edilir ve araştırmanın amaçları belirlenir. Araştırma amaçları üç seçenekten birisi olur.
- Keşifsel araştırma
- Tanımlayıcı araştırma
- Nedensellik araştırması
Veri kaynaklarının belirlenmesi; Problem tanımlandıktan sonra, uyumlu verilerin elde edilmesi gerekir. Bunun için verilerin doğru kaynaktan elde edilmesi gerekir. Bunları birincil elden veriler veya ikincil elden veriler olmak üzere 2 ye ayırırız. Araştırmada kaynaklar ayrı ayrı kullanıldığı gibi her iki kaynağın kullanıldığı araştırmalarda elbette mevcuttur.
Veri toplama yöntemlerinin tespiti; çalışmanın konu ve amacına göre kalitatif veya kantitatif yöntemlerden birisinin tercih edilmesi gerekir. Konu derinlemesine problemin teşhisi ve kaynakların belirlenmesinden sonra bu yöntemlerden uygun olan belirlenerek uygulama bu yöntem yollarıyla gerçekleşir.
Örnekleme ve veri toplama; Araştırmanın gerçekleşeceği konuya ilişkin tüm ögelere ana kütle diyoruz. Ancak çok geniş alanlara ulaşan ana kütlenin tamamı üzerinden çalışma yapmak imkansızdır. Bu sebeple ana kütlenin belirlenmiş özellikleri üzerinden belli sayıda birim seçerek çalışmaya girilir. Veriler bu örnekler üzerinden toplanır. Örnekleme aşamasının da kendi içinde süreçleri bulunmaktadır. Bunlar;
Örnekleme amacının belirlenmesi; en az maliyetle en doğru sonuca ulaşmayı amaçlar.Ana kütlenin tanımlanması; örnekler ana kütle çerçevesince belirleneceği için ana kütlenin detaylı şekilde incelenip tanımlanması gerekir.Örneğin, ana kütle çerçevesinde belirlenmesi; ana kütleye ait birimlerin ortaya çıkarılıp, anakütleyi temsil edici örneklerin ise bu çerçevede belirlenmesi esasına dayanır. Örnek belirlenmesinin 2 temel yolu bulunur;
Tesadüfi örnekleme; örneğe katılacak unsurların tesadüfi şekilde seçilmesidir. Araştırmacının örnek seçimine etkisi bulunmaz. Tesadüfi olmayan örnekleme; araştırmacının direkt olarak seçtiği yöntemdir. Birimlerin örneğe seçilmesi şansı eşit değildir. Araştırmacı çalışmaya uygun olduğunu düşündüğü örnekleri kendisi seçer veya bir abonelik veya kullanıcı listesi üzerinden seçilir.
Verileri toplama ve analiz; verilerin özellik açısından incelenerek, sınıflandırmaya hazır hale getirilip, sayımların yapılmasıdır sürecidir. Bu sonuçlar istatistik yöntemleri ile analiz edilir ve analiz sonucu bilgi elde edilir.
Raporun hazırlanması; araştırmada elde edilen verilerin analizi yapılarak anlamlı sonuçlar elde edilir bu sonuçlar rapor haline getirilerek ilgili kişilere sunulur. Raporu hazırlarken dikkat edilmesi gereken hususlar vardır. Raporun iletileceği kişilerin çalışma alanlarının değerlendirilerek, ilgili kişiye en uyumlu rapor sunmak oldukça önem taşır. Araştırmanın amacı ve hedefi doğrultusunda raporu hazırlamak gerekir. Rapor yazılırken tarafsızlık korunarak objektif sonuçlar kaleme alınmalıdır. Rapor detaylıca anlatılmalı ve okuyucunun her detayını zihninde oluşturabileceği bir açıklıkta olmalıdır.
Pazar Araştırmasını hangi şirketler yapar?
- Ticaret
- Ulaşım
- İletişim
- Turizm
- Eğitim
- Bankacılık-Finans
- Kozmetik
- Otelcilik
- Madencilik
- Otomotiv
- Ticaret
- Güvenlik
- Sağlık
- Sigortacılık
- Pazarlama
- Basın-Yayın
- Muhasebe
- Emlak
- Eğlence
- Bilişim
- Gıda